Vivienne Westwood to jedna z najbardziej wyrazistych postaci świata mody. Ale to także matka, babcia, działaczka ekologiczna i jedna z najważniejszych osób dla historii ruchu punkowego. Teraz, gdy skończyła 75 lat i jest prawdziwą ikoną mody, mogłaby spocząć na laurach i zbierać plon z tego, co osiągnęła na przestrzeni wielu lat swojej ciężkiej pracy. Jednak nie zamierza tego robić – ciągle projektuje, organizuje pokazy oraz bierze udział w różnych akcjach społecznych i kampaniach ekologicznych. I dokładnie tak, jak przez całe swoje dotychczasowe życie, całą sobą potwierdza idee, które przekazuje światu.Niedawno nakładem wydawnictwa Bukowy Las ukazała się książka „Vivienne Westwood”, której autorem jest Ian Kelly. To zapis historii życia Vivienne, na który składają się rozmowy z projektantką oraz jej współpracownikami, spotkania z nią przy pracy oraz materiały archiwalne – zdjęcia, listy i fragmenty wypowiedzi różnych osób. Bohaterka książki uznała, że dzięki tej publikacji może rozjaśnić legendy na swój temat i powiedzieć, jak było naprawdę. A tak się składa, że w jej bogatym życiorysie głośnych wydarzeń i skandali nie brakowało.

Każdy akapit książki to lekcja historii, mody, kultury i przemian społecznych. Wszystkie momenty życiorysu Westwood zostały ukazane w szerszych kontekstach, dzięki czemu można poznać nie tylko życie i osiągnięcia wybitnej projektantki, ale także kawałek historii Wielkiej Brytanii. Na przestrzeni tych wszystkich lat dokonała się prawdziwa rewolucja w podejściu do mody – Vivienne była świadkiem, uczestniczką i katalizatorem wielu z nich. To ona spopularyzowała buty na koturnach, wymyśliła sukienki tuby, napisy na t-shirtach i wskrzesiła gorsety. Jej też zawdzięczamy lansowanie sylwetki klepsydry, ubrania unisex i wszelkie stylistyczne asymetrie.

Moda przemija, Vivienne nie. Ona się nie zmienia, a cały ubraniowy biznes, z którym jest związana, to opowieść o niej i o jej patrzeniu na świat. Aby przedstawić Wam trochę ciekawostek na temat projektantki, postanowiłam ułożyć alfabet z jej życiorysu. Oto Vivienne Westwood od A do Z:

A jak Andreas
Andreas Kronthaler to mąż Vivienne i jednocześnie jej najbliższy współpracownik. Poznali się, gdy Vivienne prowadziła wykłady w Wiedniu – Andreas był jej studentem (jest od niej młodszy o 25 lat). Szybko przyszła wzajemna fascynacja i miłość, która przerodziła się w trwający już 25 lat związek. Współpracownicy tej kreatywnej pary określają ich jako „spokój i szacunek”. Pod tym względem należą do wyjątków w tej krwiożerczej branży.

B jak Ben
Benjamin Arthur Westwood to syn Vivienne z pierwszego małżeństwa z Derekiem Westwoodem. Urodziła go w 1963 roku i kilka miesięcy później postanowiła rozstać się z mężem. Gdy z kolei ją zostawił kolejny partner – Malcolm McLaren, Ben wraz z młodszym bratem pomagali prowadzić legendarny sklep przy King’s Road.

C jak Coco Chanel naszych czasów
Vivienne dzięki swojej ciężkiej pracy i bezkompromisowemu podejściu do sztuki stała się prawdziwą dyktatorką mody (grand couturier). Na Dalekim Wschodzie znana jest bardziej niż brytyjska królowa czy Madonna. Bywa określana mianem „Coco Chanel naszych czasów” także dlatego, że wprowadziła lub spopularyzowała kilka elementów garderoby, które przetrwają przez kolejne dziesięciolecia.

D jak DIY, czyli Do It Yourself
Od dzieciństwa była przyzwyczajona do tego, że w trudnych czasach trzeba umieć sobie radzić i polegać na swoich umiejętnościach – szyjąc, szydełkując czy wykorzystując resztki. Zasada Do It Yourself towarzyszy jej przez całe życie i stała się jej mottem. Cały czas z niej korzysta, chociaż trudne czasy dla Vivienne minęły już dawno temu.

E jak ekologia
Aktywizm ekologiczny to jedna z najważniejszych misji Vivienne. Szyje z ekologicznych tkanin, a praktycznie całość produkcji odbywa się we Włoszech (nie w Azji, co jest teraz częstą praktyką). Ale jej działalność nie ogranicza się do mody. Współpracuje z organizacjami broniącymi ofiar niesprawiedliwości i wyzysku, wspiera PETĘ i Greenpeace, Refugee Council i Friends of the Earth.

F jak fryzura
Przez lata Vivienne znana była z ognistorudych włosów – najpierw długich, później ściętych na krótko. W czasach, gdy wiodła ze swoim ówczesnym partnerem Malcolmem szalone, punkowe życie, sporo eksperymentowała z wyglądem. Dotyczyło to nie tylko kontrowersyjnych strojów. Krótkie, asymetryczne strzyżenie na mocno rozjaśnionych włosach podobno skopiował od niej David Bowie (chodzi o wizerunek lansowany jako Ziggy Stardust).

G jak gorset
Jeden z mocno eksponowanych w kolekcjach Vivienne elementów kobiecej garderoby. To wynik ogromnej fascynacji historią i jednocześnie najlepsze narzędzie do kształtowania kobiecej sylwetki – klepsydry. Każdy starający się o pracę w jej firmie musi zdać egzamin z szycia gorsetu z fiszbinami.

H jak Harris Tweed
To jedna z najbardziej znanych kolekcji Vivienne. Projektantka określała ją jako „zabawną, ale niezwykle szykowną”. To kolekcja przepełniona „brytyjskością” – bardzo popularne są dopasowane bliźniaki z tej linii. Harris tweed to też chroniony znakiem towarowym tweed produkowany z tkanin spełniających wyśrubowane normy (m.in. farbowany barwnikami roślinnymi).

I jak Ian Kelly
Autor książki o Vivienne. Pisze książki o znanych osobach, ale jest także aktorem. Podczas pracy nad tą publikacją poznał nie tylko Vivienne i jej otoczenie, ale także nauczył się wiele o świecie i kulturze. Czas, który spędził u boku projektantki określił jako Rok Magicznych Olśnień.

J jak Joe
A właściwie Joseph Ferdinand Corré – urodzony w 1967 roku syn Vivienne i Malcolma McLarena.  Poszedł w ślady matki, choć zajął się trochę inną gałęzią mody. Wraz ze swoją ówczesną żoną, Sereną Rees założył znaną już na całym świecie markę Agent Provocateur produkującą zmysłową bieliznę.

K jak kultura
„Jedyne, w co naprawdę wierzę, to kultura. Nigdy wcześniej, w żadnej epoce, ludzie nie mieli tak mało szacunku dla przeszłości” – to słowa Vivienne, które są reprezentatywne dla jej działalności. Gdy tworzyła swoje pierwsze kolekcje, nie miała pieniędzy na podróże – inspirowała się głównie książkami historycznymi i wystawami sztuki. Sztuka i literatura zawsze bardzo ją interesowały. Tak dzieje się do dziś, choć teraz stać ją na każdą podróż, jaką tylko chciałaby odbyć. Ogromną ilość czasu spędza w galeriach sztuki i bardzo dużo czyta. Bo przecież moda to nie tylko ubrania, ale cały sposób myślenia o świecie, estetyce i historii.

L jak letryzm
Przeniesienie letryzmu do mody to jedna z największych zasług Vivienne i Malcolma McLarena dla popkultury. Pod koniec lat ’60 zaczęli tworzyć koszulki, na które nanosili ręcznie pisane przez Vivienne hasła. Był to wtedy pomysł o tyle rewolucyjny, że nikt wcześniej nie wykorzystywał takiej techniki przy tworzeniu odzieży. Okazał się nie tylko nowatorski, ale także przydatny przy manifestowaniu punkowego światopoglądu.

M jak Malcolm
Malcolm McLaren to jeden z mężczyzn jej życia – odegrał ogromną rolę dla jej twórczości. Niektórzy twierdzą, że wspólnie zmienili świat. Ten związany z subkulturą punk na pewno. Ich związek trwał od końca lat ’60 do początku ’80 i obfitował w wiele wzlotów i upadków. Malcolm jest ojcem drugiego syna Vivienne – Joego.

N jak Nigella
Nie jest tajemnicą, że projektanci z takim dorobkiem ubierają największe gwiazdy. Do wielbicielek talentu i filozofii Vivienne należy Nigella Lawson. Chwali jej projekty za to, że mogą wyeksponować na przykład nieco bujniejsze kształty w taki sposób, że nie trzeba się ich wstydzić ani ukrywać. W jednym z wywiadów dla „Vogue” powiedziała, że rzeczy tworzone przez Westwood są pewnego rodzaju antymodą – projektuje dla kobiet, które posiadają piersi i biodra. Jak powszechnie wiadomo, takie elementy figury nie wpisują się w lansowany przez większość projektantów rozmiar 0, bo psują linię ubrań.

O jak Order Imperium Brytyjskiego
To odznaczenie, którym została uhonorowana Vivienne w 1993 roku podczas uroczystości z okazji urodzin królowej. Ceremonia nie mogła obyć się bez ekstrawagancji. Projektantka przygotowała sobie na tę uroczystość kostium inspirowany projektami Diora. Gdy przed kamerami i aparatami zawirowała spódnicą, wszyscy dowiedzieli się, że nie miała pod spodem bielizny.

P jak Punk rock
Punk zawdzięcza Vivienne i Malcolmowi swoją obecność, ikonografię i trwanie. Wykształcił się w prowadzonym przez nich sklepie przy King’s Road 430. Tam powstał także jeden z najważniejszych zespołów punkowych – Sex Pistols, którego managerem był Malcolm. Vivienne wraz z Malcolmem byli rodzicami chrzestnymi zespołu, autorami tekstów oraz twórcami scenicznego wizerunku muzyków. Vivienne ma prawa autorskie do kilku piosenek grupy.

Q jak Queen
Projektantka dokładnie pamięta dzień koronacji Królowej Elżbiety. Było to 2 czerwca 1953 roku, a Vivienne miała wtedy dwanaście lat. Z zapartym tchem oglądała uroczystość, która wpłynęła na nią do tego stopnia, że elementy związane z królewskością ciągle pojawiają się w jej twórczości. Właśnie dlatego na logo swojej firmy wybrała królewskie jabłko, a jednym z najbardziej znanych jej projektów są T-shirty z napisem „God Save the Queen”.

R jak Rewolucja klimatyczna
Vivienne nie tylko dużo mówi o ekologii, ale także bierze udział w różnych akcjach zbierania pieniędzy oraz uświadamiania ludzi o problemach związanych z eksploatacją zasobów naturalnych ziemi. Jedną z najbardziej promowanych przez nią kampanii jest Rewolucja Klimatyczna (tak nazywała się też jedna z jej kolekcji). Udało jej się włączyć w swoje działania m.in. księcia Karola i Pamelę Anderson.

S jak Sarah Jessica Parker
Wcielająca się w postać Carrie Bradshaw aktorka spowodowała, że Vivienne z hukiem wpadła w wir popkultury. Stało się to za sprawą filmu „Sex w wielkim mieście”. Główna bohaterka filmu wystąpiła na swoim ślubie w sukni projektu Vivienne Westwood. Stało się tak dlatego, że Sarah Jessica Parker prywatnie jest wielką fanką projektantki i jako producentka miała wpływ na dobór kreacji do jednej z głównych scen. Wybór ten był ogromnym zaskoczeniem dla wszystkich (z Vivienne włącznie), ponieważ spodziewano się, że zostanie wybrany jakiś międzynarodowy dom mody albo amerykańska marka.

T jak tuba
Vivienne zawdzięczamy nie tylko t-shirty z nadrukami czy buty na koturnach, ale także bardzo popularny obecnie model sukienki i spódnicy tuby. Sama zawsze testowała to, co proponowała swoim klientkom i tak było też w tym przypadku. W studio miała całe zwoje podwójnego dżerseju. Kiedyś wcisnęła na siebie rurę uszytą z tego materiału, który sięgał aż do kostek i opinał sylwetkę. Bardzo szybko stało się to bardzo popularne i zawojowało brytyjską ulicę.

U jak unisex
To kolejna rzecz, którą dzisiejsza moda zawdzięcza Vivienne. Ubrania typu unisex mają swoje korzenie w subkulturze punk. T-shirty z napisami i obrazkami, suwaki, prześwitujące materiały, ćwieki, obroże, żyletki i łańcuchy nie dzieliły płci. W pewnym momencie stały się prawie zupełnie aseksualne. I w tym też tkwiła moc ich przekazu.

V jak Vivienne
Jej wpływ na ewolucję i wygląd dzisiejszej mody jest niezaprzeczalny. John Galliano powiedział, że nie da się myśleć o stylu punk i new romantic bez Vivivenne. Ale jej wkład w trendy wykracza znacznie poza te dwa nurty. Najmocniej jej rangę podkreślił znany redaktor modowy John Fairchild, który w 1989 roku napisał o szóstce projektantów końca XX wieku mających przejść do historii. Obok Vivienne w „wielkiej szóstce” znaleźli się: Yves Saint Laurent, Giorgio Armani, Emanuel Ungaro, Karl Lagerfeld i Christian Lacroix.

W jak wojna
Ogromne znaczenie dla twórczości Vivienne miały czasy, w których się urodziła. A były to czasy II wojny światowej. Wszystkie towary były reglamentowane, trzeba było radzić sobie z brakami na wszystkie możliwe sposoby. Wiele rzeczy dziergało się z włóczki lub robiło w domu własnym sumptem. Vivienne podpatrywała rodziców (jej matka dużo szydełkowała i szyła, ojciec był złotą rączką). W wieku 5 lat potrafiła zrobić buty. Dopiero gdy poszła do szkoły odkryła, że nie jest to standardowa umiejętność uczennicy pierwszej klasy. Rozwijane od najmłodszych lat kreatywne myślenie zaowocowało w przyszłości.

Z jak zrozumienie
Vivienne twierdzi, że obowiązkiem nas wszystkich jest zrozumienie świata. Powinniśmy starać się poznawać różne wizje świata wypracowane przez poprzednie pokolenia w zamian za to, że mamy szczęście żyć. I dzięki temu możemy zmieniać naszą przyszłość. „Szukając idei, zaczniesz myśleć, a to zmieni twoje życie. A jeśli zmienisz swoje życie, zmienisz świat”.